Co to wędzidełko języka?

Wędzidełko języka to fałd tkankowy, który znajduje się między dolną powierzchnią języka a dnem jamy ustnej [1].

Zdarza się, że wędzidełko języka jest skrócone.

Od czego zależy to, że jedni mają je skrócone a inni nie?

Badania wskazują, że skrócone wędzidełko może być dziedziczone (np. po rodzicach). Jeśli zatem któryś z rodziców ma skrócone wędzidełko, warto sprawdzić je także u dziecka [1].

Jakie trudności możemy zauważyć u małych dzieci ze skróconym wędzidełkiem języka?

• nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka;
• problemy ze ssaniem u noworodków i niemowląt;
• powolny przyrost masy u niemowlęcia;
• problemy z uchwyceniem brodawki;
• częste przerywanie ssania;
• męczliwość dziecka w trakcie ssania butelki lub piersi;
• drżenie żuchwy dziecka podczas karmienia;
• dźwięki towarzyszące karmieniu (kląskanie, klikanie);
• wypływanie śliny z jamy ustnej;
• Matka: karmienie bolesne, stany zapalne = często rezygnacja z karmienia piersią [1].

Jakie działania są podejmowane w przypadku skróconego wędzidełka języka?

Dzieci ze skróconym wędzidełkiem języka mogą zostać poddane trzem zabiegom:

• frenulotomia (przecięcie wędzidełka);
• frenektomia (całkowite wycięcie wędzidełka);
• frenuloplastyka (różne metody korekty wędzidełka).

Czy jest to bezpieczne?

Jak wskazują specjaliści przecięcie wędzidełka w przypadku niemowlaków jest bezpieczną i nieskomplikowaną procedurą medyczną [1].

Kto podejmuje decyzje o zabiegu?

Już na oddziale taką decyzję może podjąć neonatolog, pediatra, chirurg lub inny specjalista medycyny zaznajomiony z procedurą przecinania wędzidełek. Ważny jest wywiad z matką i zgłaszane przez nią trudności (głównie związane z karmieniem piersią).

Zdarza się, że dzieci z trudnościami w karmieniu trafiają do logopedów/neurologopedów. Wówczas specjalista przeprowadza wywiad z rodzicami (czy w rodzinie występowało skrócone wędzidełko), rozmowa z matką na temat ew. problemów z karmieniem piersią/butelką, badanie niemowlęcia (m.in. ocena pozycji spoczynkowej języka, ocena grubości wędzidełka, ocena ruchomości języka, obserwacja języka podczas np. płaczu czy ssania nieodżywczego – na palcu osoby badającej) [1].

Czy wędzidełko można rozciągnąć np. przez masaż?

Wędzidełko języka składa się z:

• włókien kolagenowych typu I, które nie są podatne na rozciąganie;
• włókien elastyny (biało, które jest odporne na rozciąganie).

Patrząc na budowę wędzidełka można powiedzieć, że jego rozciągnięcie jest niemożliwe. Należy wspomnieć, że sam zabieg przecięcia nie wystarczy. Ważne jest, aby zarówno przed zabiegiem jak i po zabiegu wykonywać ćwiczenia języka, zalecane przez logopedę/neurologopedę.

Jakie mogą być konsekwencje skróconego wędzidełka?

• nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka (język na dnie jamy ustnej);
• oddychanie torem ustnym;
• nieprawidłowy typ połykania;
• wady zgryzu;
• wady wymowy;
• zmiana rysów twarzy tzw. long face syndrome;
• wysokie i wąskie podniebienie (tzw. gotyckie);
• nieprawiłowa postawa ciała.

Jak podaje w swojej publikacji prof. Pluta-Wojciechowska:”(…) Przeciwnicy przecinania wędzidełek języka przywołują czasami argument, który można w skrócie opisać w taki sposób: przecinanie języka to krzywda dla dziecka, to narażenie na ból i stres. Czy nie jest jednak nieetycznym takie postępowanie, które naraża pacjenta na nieefektywną terapię?(…) [2].

Oczywiście są sytuacje, w których przecięcie nie będzie możliwe, są to sytuacje, w których wiemy m.in., że:

• dziecko nie wyraża zgody na przecięcie, ponieważ się boi (należy je odpowiednio przygotować do zabiegu);
• pacjent nie będzie ćwiczył przed ani po zabiegu (konieczne jest wykonywanie ćwiczeń logopedycznych przed jak i po zabiegu frenotomii);
• u pacjenta występują inne trudności, które w pierwszej kolejności wymagać będą interwencji specjalistycznych.

Źródło:

[1] Machoś Marzena, Czajkowska Magdalena, Ssanie bez tajemnic, 2020.

[2] Pluta-Wojciechowska Danuta, Dyslalia Obwodowa. Diagnoza i terapia logopedyczna wybranych form zaburzeń, 2019.