Po raz pierwszy termin „autyzm” został wprowadzony do literatury medycznej w 1943 r. przez dr Leo Kanner’a [2].
Co to zaburzenie ze spektrum autyzmu?
Zaburzenie ze spektrum autyzmu (ASD – autism spectrum disorder) to zaburzenie neurorozwojowe. Objawy zaburzeń neurorozwojowych związane są z rozwojem układu nerwowego i pojawiają się w okresie wczesnego rozwoju. ASD przejawia się trudnościami w zakresie interakcji społecznych i komunikacji społecznej, ograniczonymi i powtarzającymi się wzorcami zachowań, zainteresowań lub czynności [1].
Gdzie znajdziemy kryteria diagnostyczne ASD?
Kryteria diagnostyczne znajdziemy w ICD – 10 Międzynarodowej statystycznej klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych stworzonej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz w DSM – 5 Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje najnowsza wersja klasyfikacji WHO, ICD – 11. Nie została jednak jeszcze przetłumaczona na język polski, do tego czasu nie może być stosowana w praktyce klinicznej.
Jeśli ktoś chce szerzej poznać treść klasyfikacji DSM – V lub ICD – 10 odsyłam do strony https://polskiautyzm.pl/klasyfikacje-diagnostyczne-autyzmu/.
Jakie zaburzenia najczęściej współwystępują z ASD?
1. Zaburzenia psychiczne:
a) ADHD;
b) zaburzenia lękowe;
c) zaburzenia nastroju.
2. Zaburzenia motoryczne/atypowy rozwój motoryczny:
a) dyspraksja;
b) opóźnienia rozwoju motorycznego;
c) nieprawidłowe napięcie mięśniowe.
3. Zaburzenia rozwoju intelektualnego:
a) niepełnosprawność intelektualna u 31% osób z ASD (IQ mniejsze niż 70);
b) 25% osób na pograniczu normy (IQ w przedziale 71 -85).
4. Bezsenność i problemy ze snem (50 -80% osób z ASD).
5. Problemy ze strony układu pokarmowego.
6. Padaczka (12-26% osób z ASD). [1]
I wiele innych.
Etiologia ASD
Badacze nie znaleźli do tej pory czynników etiologicznych, które byłyby wspólne dla wszystkich osób z ASD. Możemy jednak powiedzieć, że jest to zaburzenie o charakterze neurologicznym. Istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne związane m. in. z nieprawidłowościami rozwoju lub uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Badania wskazują również na istotę czynników środowiskowych (różnego rodzaju zakażenia, m in. wewnątrzmaciczne) oraz na rolę takich czynników jak niska waga urodzeniowa, zażywanie leków w ciąży, komplikacje okołoporodowe jak i wiek matki lub ojca [1].
Oznaki nietypowego rozwoju pojawiają się już we wczesnym dzieciństwie, bardzo ważne jest rozpoczęcie wczesnej terapii. Należy pamiętać, że strategie terapeutyczne odpowiadające jednemu dziecku z ASD, mogą nie być odpowiednie dla innego dziecka z ASD.
Istotne w tym kontekście wydaje się zdanie „Jeśli poznałeś jedno dziecko z autyzmem, to znaczy, że poznałeś jedno dziecko z autyzmem”.
Źródło:
[1] Chojnicka Izabela, Maja de Ines, Kwasiborska-Dudek Joanna, Zaburzenie ze spektrum autyzmu – kryteria diagnostyczne, uwarunkowania genetyczne i neurobiologiczne[W.] Diagnoza i terapia logopedyczna małego dziecka z zaburzeniem ze spektrum autyzmu (ASD), pod. red. D. Emiluta-Rozya, J. Kwasiborska-Dudek, Gdańsk, 2020.
[2] Carl H. Delecato, Dziwne, niepojęte autystyczne dziecko, Warszawa, 1995.