Jakie są najbardziej typowe cechy komunikacji społecznej dzieci z zaburzeniem ze spektrum autyzmu?
Komunikacja niewerbalna
- brak rozwoju komunikacji niewerbalnej;
- przesunięcie w czasie pojawiania się form komunikacji niewerbalnej;
- zahamowanie rozwoju komunikacji niewerbalnej;
- regres;
- zaburzenia rozumienia komunikatów niewerbalnych:
- brak lub ograniczona umiejętność odczytywania wyrazów z twarzy
- brak lub ograniczona umiejętność rozpoznawania emocji i intencji innych osób
- brak lub ograniczona umiejętność odczytywania gestów
- trudność w rozumieniu potrzeb innych ludzi
- zaburzenia nadawania komunikatów niewerbalnych:
- rzadkie komunikowanie się za pomocą spojrzenia/ ograniczony lub nietypowy kontakt wzrokowy
- brak lub ograniczone wyrażanie komunikatów mimiką
- brak lub ograniczenie uśmiechu społecznego
- brak lub trudność w tworzeniu wspólnego pola uwagi
- brak lub rzadkie potakiwanie/kręcenie głową na znak zgody/negacji
- brak lub ograniczone używanie gestów, w tym gestu wskazywania palcem
- brak lub rzadkie reakcje na komunikaty niewerbalne innych osób
- zaburzenia prozodii o różnym nasileniu (mowa monotonna, skandowana, zmienne tempo, nieprawidłowa intonacja i akcent; nieustabilizowana skala głosu i natężenie – głos nienaturalnie wysoki lub niski).
Komunikacja werbalna:
- brak rozwoju mowy czynnej;
- zahamowanie rozwoju mowy;
- regres mowy;
- zaburzenia rozumienia komunikatów werbalnych (różny stopień nasilenia):
- trudności ze zrozumieniem funkcji komunikowania się;
- brak reakcji bądź opóźniona reakcja na bodźce kierowane bezpośrednio do dziecka;
- trudność w zrozumieniu znaczenia metafor;
- uboższy w porównaniu do dzieci w normie słownik czynny;
- wypowiedzi dysgramatyczne;
- niższa niż u dzieci w normie aktywność w nadawaniu komunikatów werbalnych;
- spontaniczne komunikowanie się często ograniczone do wyrażania własnych potrzeb np. otrzymania jakiejś rzeczy;
- rzadsze niż u dzieci z innymi trudnościami w rozwoju mowy inicjowanie i podtrzymywanie dialogu;
- brak lub rzadkie komunikowanie się w celu dzielenia doświadczeń, zainteresowań ( np. chwalenie się swoją pracą).